ชื่อวิทยาศาสตร์ : Stemona tuberosa Lour.
ชื่อวงศ์ : STEMONACEAE
ชื่ออื่น : กะเพียด (ประจวบคีรีขันธ์ และชลบุรี) หนอนตายอยาก (แม่ฮ่องสอน)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : เป็นไม้เถาล้มลุกเลื้อยพันต้นไม้อื่น เถากลมสีเขียว มีรากอยู่ใต้ดินคล้ายกระชาย เป็นไม้เลื้อยใบเดี่ยว รากออกเป็นกระจุก ใบออกเรียงสลับ ใบรูปหัวใจ กว้าง 4-6 เซนติเมตร ยาว 6-10 เซนติเมตร โคนใบเว้า ปลายใบเรียวแหลมเส้นใบแตกออกจากโคน ใบขนานกันไปทางด้านปลายใบ แผ่นใบเป็นคลื่น ขอบใบเรียบหรืบิดเป็นคลื่น เล็กน้อย ก้านใบยาว ดอกเป็นดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ ดอกสีแดงเข้ม กลีบดอกมี 4 กลีบ กลีบดอกด้านนอกมีสีเขียวปนเหลืองโคนกลีบดอกติดกัน ผลลักษณะเป็นผัก ปลายแหลม ขนาดกว้าง1 เซนติเมตร ยาว 3เซนติเมตร ผลแห้งแล้วแตก
ส่วนที่ใช้ : หัว รากแห้ง รากสด
สรรพคุณ :
- หัว : รักษาริดสีดวงทวารหนัก
- รากแห้ง : ใช้เป็นยาแก้ไอ ขับเสมหะ รักษาวัณโรค แก้โรคผิวหนัง ยาขับ
- รากสด : รักษาจี๊ด หิด เหา แก้ปวดฟัน
หนอนตายอยาก เป็นหนึ่งในสมุนไพรที่ใช้ในการผลิตยาประดงพระสังข์ทรงช้าง